Kary na rynku mocy w Polsce w 2025 roku: Jakie zmiany nas czekają?

Rynek mocy w Polsce jest kluczowym elementem systemu energetycznego, który ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Jednak uczestnicy tego rynku muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami w przypadku niewywiązania się z obowiązków mocowych. W 2025 roku kara za niewykonanie obowiązku mocowego wyniesie aż 6576,81 zł/MWh.

Jak ustalono stawkę kary?

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) ustala wysokość kary na podstawie kilku kluczowych wskaźników. Wykorzystuje do tego dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w tym wartość produktu krajowego brutto w cenach bieżących oraz zużycie energii elektrycznej. Stawka kary na 2025 rok jest wyższa od tej obowiązującej w 2024 roku, kiedy wynosiła 5629,97 zł/MWh. To wzrost, który odzwierciedla zarówno zmiany w gospodarce, jak i dynamicznie rozwijający się rynek energii w Polsce.

Dlaczego rynek mocy jest tak istotny?

Rynek mocy został wprowadzony w Polsce w 2021 roku, by przeciwdziałać ryzyku niedoborów energii w sytuacjach kryzysowych. Problemy te mogą wynikać z:

• zmniejszonej podaży, np. w wyniku ograniczenia produkcji ze źródeł odnawialnych, takich jak wiatr czy słońce,
• nagłego wzrostu zapotrzebowania na energię, np. podczas ekstremalnych warunków pogodowych.

Uczestnicy rynku mocy, tacy jak elektrownie, magazyny energii czy jednostki redukcji zapotrzebowania, zobowiązują się do utrzymania dyspozycyjności i reagowania na wezwanie operatora systemu przesyłowego, czyli Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE). Za realizację tych obowiązków otrzymują wynagrodzenie, jednak niewywiązanie się z nich skutkuje nałożeniem wysokich kar.

Kto może uczestniczyć w rynku mocy?

Zgodnie z informacjami podanymi przez URE, uczestnikami rynku mocy mogą być:

1. Jednostki wytwórcze – np. elektrownie czy elektrociepłownie, które dostarczają energię do sieci.
2. Jednostki redukcji zapotrzebowania – np. zakłady przemysłowe, które w sytuacji zagrożenia ograniczają pobór energii, uruchamiając własne źródła energii.
3. Magazyny energii – pełniące kluczową rolę w stabilizacji systemu energetycznego.

Obowiązki mocowe są zakontraktowywane w ramach aukcji organizowanych przez PSE. Wynagrodzenie uczestników rynku mocy pochodzi z funduszy gromadzonych za pośrednictwem opłaty mocowej, której wysokość regulowana jest przez ustawę o rynku mocy.

Koszty rynku mocy a opłata mocowa

W 2025 roku koszt rynku mocy ma wynieść ponad 6,4 mld zł, co oznacza wzrost w porównaniu do 2024 roku (6,1 mld zł) i 2023 roku (5,3 mld zł). Środki na funkcjonowanie rynku mocy pochodzą z opłaty mocowej płaconej przez odbiorców energii. Jednakże, w związku z nowelizacją ustawy o mrożeniu cen energii, dla gospodarstw domowych opłata mocowa pozostaje na poziomie 0 zł do końca czerwca 2025 roku.

Znaczenie systemu kar

System kar jest integralnym elementem rynku mocy. Jak podkreśla URE, kary mają na celu zapewnienie wysokiej dyspozycyjności jednostek rynku mocy oraz minimalizację ryzyka nieplanowanych przerw w dostawach energii. Jest to szczególnie istotne w kontekście rosnącej zależności od odnawialnych źródeł energii oraz wyzwań wynikających z dekarbonizacji sektora energetycznego.

Przyszłość rynku mocy w Polsce

Rosnące wymagania wobec uczestników rynku mocy, w połączeniu z rozwojem magazynów energii oraz inwestycjami w technologie OZE, wskazują na dynamiczny rozwój sektora energetycznego w Polsce. Kluczowe znaczenie będzie miało zapewnienie równowagi między inwestycjami a odpowiedzialnością uczestników rynku, aby system mógł skutecznie działać i chronić konsumentów przed nieplanowanymi przerwami w dostawach energii.