Rekompensaty za wyłączenia instalacji OZE – co warto wiedzieć?
Dynamiczny rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) w Polsce wiąże się nie tylko z rosnącą liczbą instalacji fotowoltaicznych i wiatrowych, ale także z koniecznością dostosowania systemu elektroenergetycznego do ich specyfiki. Jednym z narzędzi regulacyjnych, które zyskuje na znaczeniu, są rekompensaty za wyłączenia instalacji OZE. Dziś wyjaśniamy, czym są, kiedy przysługują i dlaczego inwestorzy powinni zwracać na nie uwagę.
Dlaczego pojawiają się wyłączenia instalacji OZE?
System elektroenergetyczny musi stale utrzymywać równowagę między podażą a popytem energii. Coraz większy udział OZE – często działających niestabilnie (np. zależnie od nasłonecznienia czy wiatru) – powoduje, że operatorzy sieci przesyłowej (PSE) i dystrybucyjnej (OSD) czasami muszą ograniczać produkcję z tych źródeł, aby zapewnić bezpieczeństwo systemu.
Takie ograniczenia, określane jako nierynkowe redysponowanie, mogą mieć poważne skutki finansowe dla właścicieli instalacji OZE takich jak farmy fotowoltaiczne czy elektrownie wiatrowe. Dlatego unijne przepisy – a w ślad za nimi polskie prawo – przewidują prawo do rekompensaty finansowej za takie wyłączenia.
Kiedy przysługuje rekompensata?
Podstawę prawną stanowi art. 13 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943. Zgodnie z nim:
Gdy ograniczenia produkcji nie są oparte na mechanizmach rynkowych (np. aukcjach na elastyczność), a wynikają z decyzji PSE lub OSD, właścicielom instalacji OZE przysługuje rekompensata finansowa.
Ważny jest tu także zapis polskiego Prawa energetycznego – od lipca 2023 r. umowy zawierane przez producentów energii z jednostkami systemu muszą zawierać klauzule gwarantujące prawo do rekompensaty w przypadku nierynkowego redysponowania.
Jak wyliczana jest rekompensata?
W praktyce rekompensata zależy od kilku czynników:
Ilości energii, której nie udało się wprowadzić do sieci z powodu ograniczenia,
Obowiązujących cen rynkowych w danym okresie (np. ceny CRO stosowane przez PSE),
Warunków zawartych w kontrakcie PPA lub systemie aukcyjnym.
Co istotne – nieuzasadnione zaniżenie lub zawyżenie rekompensaty nie powinno mieć miejsca. Operatorzy muszą stosować przejrzyste zasady, by uniknąć np. pominięcia przy wyliczeniach wartości wsparcia uzyskanego przez inwestora (np. z aukcji OZE czy systemów CfD).
Rekompensata czy odszkodowanie?
W niektórych sytuacjach możliwe jest też dochodzenie odszkodowania zamiast rekompensaty, np. jeśli ograniczenie było wynikiem naruszenia prawa lub nieprawidłowego działania PSE/OSD. Wówczas roszczenie opiera się na przepisach o odpowiedzialności cywilnej.
Dlaczego temat rekompensat jest ważny dla inwestorów?
Dla inwestorów w OZE, zwłaszcza budujących farmy fotowoltaiczne czy wiatrowe, prawo do rekompensaty to istotne zabezpieczenie finansowe. Pozwala ono ograniczyć ryzyka związane z niestabilnością pracy sieci, a tym samym zwiększa przewidywalność przychodów.
Warto:
Dokładnie analizować treść umów przyłączeniowych i umów PPA,
Monitorować politykę PSE i OSD w zakresie redysponowania,
Przygotować się na ewentualne procedury dochodzenia rekompensat lub odszkodowań.
Jeśli planujesz inwestycję w fotowoltaikę lub inne OZE i chcesz mieć pewność, że Twoje interesy będą należycie zabezpieczone – skontaktuj się z ekspertami RAWICOM SA. Nasze doświadczenie pomoże Ci skutecznie przygotować się na wszelkie scenariusze rynkowe.
