Fotowoltaika, czyli jak zarabiać na energii słonecznej

Nieustannie zwiększający się postęp technologiczny w każdej dziedzinie naszego życia wymaga coraz większej ilości energii. Rosnące ceny za energię elektryczną stanowią znaczący udział w kosztach każdego gospodarstwa domowego. Nie bez znaczenia pozostają one również dla małych, średnich oraz dużych przedsiębiorstw. Z pomocą przychodzą instalacje wytwarzające energię pochodzącą z odnawialnych źródeł, których szerokie spektrum zastosowania pozwoli dostosować ich wykorzystanie do naszych potrzeb.

Początki ogniw fotowoltaicznych

Przez setki lat głównym źródłem dla pozyskiwania energii były paliwa kopalniane, których koszty wydobycia rosły proporcjonalnie do ich zmniejszających się zasobów naturalnych. Rosnąca świadomość społeczeństwa oraz odpowiedzialność za stan ekologiczny naszej Planety, przyczyniły się w bezpośrednim stopniu do rozpoczęcia procesu polegającego na tworzeniu alternatywnych źródeł energii, których najważniejszym wyznacznikiem było minimalizowanie degradacji oraz wyjaławiania środowiska naturalnego.

Pierwsze próby pozyskiwania energii pochodzącej z naturalnego źródła, jakim jest promieniowanie słoneczne, datowane są mniej więcej na połowę XIX wieku. Na przestrzeni kolejnych dekad badania związane z możliwością wykorzystania światła słonecznego w procesie wytwarzania energii skupiały na sobie uwagę najznamienitszych fizyków. Efektem ich prac było stworzenie pierwszych ogniw fotowoltaicznych wykorzystujących zjawisko efektu fotowoltaicznego, których doprecyzowanie pozwoliło stworzyć samodzielne instalacje produkujące prąd elektryczny na nieznaną dotąd skalę.

Mikroinstalacja czy farma fotowoltaiczna? Jak dostosować instalację do Twoich planów oraz potrzeb?

Na przestrzeni ostatnich lat branża fotowoltaiczna w Polsce przeżywa ogromny rozkwit. Instalacje składające się z paneli fotowoltaicznych spotkać możemy dosłownie wszędzie. W odniesieniu do gospodarstw domowych największą popularnością cieszą się tzw. mikroinstalacje, czyli instalacje o mocy do 50 kWp. Niewątpliwa przystępność takich rozwiązań podyktowana jest ich kompaktowymi wymiarami – instalacja o parametrach wystarczających na zaspokojenie potrzeb energetycznych gospodarstwa domowego z całkowitym powodzeniem może być zainstalowana na powierzchni dachu budynku mieszkalnego, ale również garażu czy innym obiekcie budowlanym, znajdującym się na terenie inwestora. Kolejnym udogodnieniem dla takich inwestycji jest ograniczenie spraw formalnych związanych z ich realizacją. Otóż dla wspomnianych mikroinstalacji nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Dobrze zaprojektowana instalacja fotowoltaiczna, dobrana do wymagań gospodarstwa domowego, będzie w stanie w pełni zaspokoić jego zapotrzebowanie energetyczne.

Co jednak w przypadku, kiedy decydujemy się na to, aby produkcja energii elektrycznej stała się dla nas efektywnym źródłem zarobku? Z pomocą przychodzą nam duże instalacje fotowoltaiczne o mocy przekraczającej 50 kWp popularnie nazywane farmami fotowoltaicznymi. Rozległe rozmiary instalacji oraz sposób ich rozmieszczenia powoduje, że tego rodzaju instalacje umieszczane są bezpośrednio na gruncie. Tak duże przedsięwzięcia wiążą się niestety z potrzebą uzyskania stosownych pozwoleń oraz uzgodnień, które szczegółowo zostaną opisane w poniższych rozdziałach opracowania. Dla inwestorów niebędących właścicielami gruntów, wymaganych pod tego typu inwestycję, najkorzystniejszym rozwiązaniem jest możliwość wydzierżawienia gruntów od właścicieli gospodarstw rolnych. Taki rodzaj umowy daje z kolei rolnikowi możliwość uzyskania pewnych, stałych przychodów z gruntów, dla których nakład poniesiony na ich zagospodarowanie nie byłby współmierny do uzyskanych zysków.

Jaka działka pod farmę fotowoltaiczną ?

Niestety nie wszystkie działki mogą być wykorzystane do realizacji na jej terenie instalacji farmy fotowoltaicznej. Potencjalny grunt wstępnie analizowany jest pod kątem stawianych przed nim czynników technicznych, przyrodniczych oraz lokalizacyjnych. 

Pierwszym czynnikiem, od którego należy rozpocząć ocenę możliwości wykorzystania gruntu pod instalację farmy fotowoltaicznej, jest jego klasa. Grunty klasy IV, IVa, IVb oraz niższe są jedynymi klasami gruntów, jakie mogą być brane pod uwagę przy rozpatrywaniu możliwości realizacji farmy na analizowanej działce. W przypadku gruntów klas wyższych występuje konieczność uzyskania decyzji o wyłączeniu gruntów spod produkcji rolnej. Jest to proces długotrwały wiążący się z dodatkowymi wysokimi kosztami, które mają bezpośrednie przełożenie na rachunek efektywności inwestycji. Dodatkowo samorządy terytorialne często wydają decyzje negatywne co do możliwości wyłączenia tychże gruntów spod produkcji rolnej.

Drugim czynnikiem, któremu należy przyjrzeć się, analizując możliwość wykorzystania gruntu pod instalację farmy fotowoltaicznej, jest uzyskanie informacji czy w procesie ubiegania się o stosownej pozwolenia należy wystąpić z wnioskiem o uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania (WZ), czy wnioskowany teren objęty jest Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). O ile w przypadku wystąpienia z wnioskiem o uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania sytuacja jest prostsza, to w przypadku kiedy mamy do czynienia z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego o powodzeniu całej inwestycji decyduje zapis mówiący o tym, jakie inwestycje mogą być realizowane na jej konkretnym obszarze.

Kolejnymi czynnikami branymi pod uwagę są powierzchnia działki, sposób jej zagospodarowania oraz otaczający ją obszar. Na powierzchnię działki nie składają się jedynie jej wymiary zewnętrzne. Przy uzyskaniu efektywnej powierzchni działki możliwej do wykorzystania pod rozmieszczenie instalacji należy uwzględnić umowne odległości, jakie muszą być zachowane od jej granic, istniejącego zadrzewienia oraz istniejących obiektów budowlanych i infrastruktury technicznej znajdującej się na działce, jak i w jej najbliższym otoczeniu. Uwzględniając powyższe czynniki, działki o powierzchni już od 1.5 ha są ofertami korzystnymi dla potencjalnych inwestorów. Nie bez znaczenia jest również lokalizacja działki względem istniejącej infrastruktury technicznej, jaką jest sieć energetyczna. Najkorzystniejsza sytuacja jest kiedy słupy oraz linia średniego napięcia znajdują się w bezpośrednim otoczeniu analizowanej działki, bądź zlokalizowane są na jej terenie.

Spełnienie powyższych założeń skutkuje pozytywną oceną analizowanej działki pod kątem występujących czynników technicznych oraz lokalizacyjnych.

Bardzo ważną częścią opracowania analizy możliwości wykorzystania działki pod instalację farmy fotowoltaicznej jest jej ocena przyrodnicza. Dla tego typu inwestycji w przypadku zaistnienia określonych warunków wymaganym jest w procesie formalno–prawnym uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach planowanego zamierzenia. Na treść decyzji wpływ ma w stopniu znaczącym bioróżnorodność działki objętej opracowaniem. Lokalizacja badana jest pod kątem występowania m.in. następujących czynników:

• korytarzy ekologicznych,
• form ochrony przyrody (rezerwaty, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe, obszary NATURA 2000),
• obszarów monitoringów ptactwa.

Występowanie któregoś z powyższych czynników nie uniemożliwia od razu realizowania na danym terenie pożądanego przedsięwzięcia. Ostateczna decyzja wydawana zostaje po przeprowadzeniu przez osobę do tego uprawnioną szczegółowej inwentaryzacji przyrodniczej. 

Podsumowując, po przeanalizowaniu powyższych czynników przyrodniczych, lokalizacyjnych oraz technicznych uzyskujemy działkę, dla której można przystąpić do negocjacji wysokości stawki opłaty rocznej za dzierżawę pod instalację farmy fotowoltaicznej. 

Proces inwestycyjny – niezbędne pozwolenia oraz uzgodnienia

Oczywiście jak wspomniano we wcześniejszej treści opracowania dla instalacji o mocy powyżej 50 kWp należy uzyskać pozytywną decyzję o pozwoleniu na budowę. Zanim jednak będziemy chcieli złożyć w odpowiedniej jednostce samorządu terytorialnego projekt budowlany z wnioskiem o pozwolenie na budowę, uzyskać musimy szereg następujących dokumentów:

• decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację inwestycji (decyzja wymagana jest dla obszarów o powierzchni > 0.5 ha jeśli inwestycja położona jest na obszarach chronionych – kwestie przyrodnicze oraz dla obszarów o powierzchni > 1 ha dla pozostałych obszarów),
• decyzję o warunkach zabudowy,
• warunki przyłączenia instalacji do sieci dystrybucyjnej.